مضرات استفاده از قليان

مرتضی سعیدی

کارشناس ارشد مشاوره و علوم تربیتی

نامهاي محلي قليان bhan ، ,hookah narghile و shisha, مي باشد . قليان با طراحي هاي مختلف ساخته مي شود و دودآن قبل از استنشاق ازآب رد مي شودو تنباکو در کاسه کوچکي گذاشته مي شود که در انتها داراي حفراتي مي باشد و ازطريق اين حفرات لوله هايي به آن متصل است و اجازه مي دهد که دود از انتهاي محفظه آبي عبور کند, قليان بطورشايع در ميان خانواده ها ، کودکان و زنان درمناطقي که شکل رايج مصرف تنباکو در زنان ميزان بسيار پائيني دارد, مصرف مي شود علاوه بر اين با عرضه تنباکو طعم دارد معطر ، مصرف قليان بطور چشمگيري در ميان جوانان ونوجوانان پسرودختران رو به افزايش است.

هدف ازاين مطالعه بررسي باورهاي غلط درموردمصرف قليان که در جامعه وبخصوص جوانان ونوجوانان رواج داشته وباعث افزايش شيوع مصرف قليان درجامعه بخصوص در بين دختران وزنان گرديده است

ازقرن 16 به بعد تصور نادرست طريقه سالم و ايمن مصرف تنباکوبه صورت استفاده ازقليان مطرح گرديد زماني که حکيمي بنام ابوالفتح پيشنهادکردکه دودبايد اول از يک محفظة آبي بگذرد تا به شکل بي ضرردرآيد اين عقيده اوليه به منظور پوشاندن عوارض تنباکو انگيزه اي و هدفي خوب را دنبال مي کرد ولي بدون هيچ گونه شواهد مبني بر کاهش بيماري باعث تصور نادرست ايمن بودن مصرف تنباکو به شکل قليان شد.

کشيدن يک يا دو بار قليان در روز، فرد استفاده‌ کننده را دچار اعتياد مي ‌کند، در حالي ‌که تصور غلط جامعه اين است که دود حاصل از قليان از آب رد مي‌ شود و مواد سمي آن از بين مي‌ رود امروزه ترکيبات مخصوص تنباکو که فروخته مي شوند اغلب با ميوه ، عسل ، شهد و بعضي گياهان با غلظت زيادي طعم دار شده اند که جذابيت کاذب درمصرف کننده ايجاد مي کند.

هر وعده قليان برابرمصرف يک پاکت سيگاربوده وقليان، در هر بار مصرف، دود بسيار زيادتري را در مقايسه با کشيدن يک نخ سيگار ايجاد مي‌ کندبصورتي که مصرف يک نخ سيگار بين 500 سي‌سي تا يک ليتر دود توليد مي‌ کند، اما استفاده ي يک بار از قليان 10 تا 20 ليتر دود توليد خواهد, دود استنشاق ‌شده از قليان، نه تنها همه ي مواد سرطان ‌زاي دود سيگار را دارا است، بلکه مونوکسيدکربن بيشتري هم دارد و در فرهنگ جامعه ي ما به اين حقيقت علمي توجهي نمي ‌شود

افراد سيگاري که به طور متداول ‌8 تا ‌12 نخ سيگار در روز مصرف مي‌ کنند، به طور متوسط با ‌40 تا ‌75 پُک که به مدت ‌5 تا ‌7 دقيقه به طول مي ‌انجامد، حدود ‌5 تا 6 ليتر دود استنشاق مي‌ کنند و اين در حالي ‌است که مصرف ‌کننده ي قليان در هر وعده مصرف که به طور متداول ‌20 تا ‌80 دقيقه طول مي ‌کشد، حدود ‌50 تا ‌200 پُک مي ‌زند که هر پک به طور متوسط حاوي ‌15/0 تا يک ليتر دود است. ميزان و عمق دَم در حرکت دادن آب قليان بسيار مهم است و قليان با وجود اينکه کمتر مصرف مي ‌شود، اما حجم دودي که از طريق آن وارد بدن مي‌ شود، 10 تا 20 برابر دود ناشي از مصرف سيگار است.

تحقيقات ثابت کرده است افراد سيگاري تا زماني که ميزان نيکوتين دريافتي در آنها به آستانه ي مورد نياز براي رفع حالت وابستگي برسد، به کشيدن سيگار ادامه مي ‌دهند. پس با فرض جذب بخشي از نيکوتين موجود در دود قليان در اثر عبور آن از آب، مصرف‌ کنندگان قليان براي رسيدن به آستانه ي ارضاي وابستگي، با استنشاق مقادير بسيار زيادتر دود، در معرض مقادير بيشتري مواد شيميايي سرطان‌زا و گازهاي خطرناک مثل منو‌اکسيد‌کربن قرار مي گيرند.

اين موضوع مصرف‌ کنندگان قليان و اطرافيان آنها را که در مواجهه با دود تحميلي آن قرار دارند، همانند مصرف ‌کنندگان سيگار به انواع سرطان ها، بيماري هاي قلب و عروق، تنفسي و آثار سوء در دوران بارداري مبتلا خواهد ساخت.

کشيدن قليان حجم تنفسي بدن را کاهش داده و مواد سمي ناشي از نوع توتون و تنباکوي قليان، سلامت افراد را با خطر روبرو مي ‌کند اين ترکيب به ‌علت حرارت زياد، موادي را وارد بدن مي‌ کند که عوارض ناگواري براي انسان به ‌دنبال دارد .

شخص مبتلا به بيماري‌هاي مختلف ريه اگر به استعمال دخانيات و کشيدن قليان ادامه بدهد بدون شک مبتلا به سرطان ريه و دستگاه تنفسي خواهد شد، متأسفانه به اکثر تنباکو‌هايي که در سال هاي اخير به بازار آمده اسانس‌هايي اضافه مي‌ شود که اين اسانس ها علاوه بر تحريک دستگاه تنفس موجب حساسيت و آلرژي مي‌ گردد، بنابراين علاوه بر بيماري‌هاي ذکر شده، رينيت آلرژيک و سرفه‌هاي مزمن همراه با خلط را براي فرد به همراه دارد.